FEEDBACK op onze 2de Meetings van de maatschappelijke impact

Op donderdag 23 november was u met een 150-tal deelnemers uit Frankrijk en België en met een diverse achtergrond (onderzoekers, actoren uit de sociale en solidaire economie (SSE), testbedrijven of financiers) aanwezig op onze 2^de Meetings van de maatschappelijke impact, die in Espace Jacqmotte in Brussel gehouden werden.

Dank u wel !

Dank u wel om aandachtig te luisteren naar de presentaties van onze sprekers, die erg complementair waren.

Ter herinnering, de vraag rond de “onderzoek-actie” stond die dag centraal.

We wilden tijdens onze Meetings :

- Het begrip “onderzoek-actie” doorgronden en de bijdragen van een dergelijke dynamiek voor het Vises-project toelichten ;

- De (positieve en negatieve) bijdragen van een dergelijke procedure, zowel voor de onderzoekers als voor de bedrijven, toelichten ;

- De tijdskwestie ter sprake brengen : een “onderzoek-actie” project dat veel overleg en reflectietijd vergt, duurt uiteraard langer dan andere projecten ;

- Afstand nemen van het onderwerp om stil te staan bij bepaalde zaken en ze vanuit een ander oogpunt te bekijken.

Deze dag was erg leerrijk door de gevarieerde en complementaire presentaties, uw relevante vragen en de kwaliteitsvolle discussies.

We hebben die wijze lessen in 3 categorieën onderverdeeld op basis van de thema’s van de workshops. Uiteraard zijn deze 3 thema’s (coconstructie, onderzoek-actie en stakeholders) nauw met elkaar verbonden en de conclusies die getrokken worden, kunnen voor meerdere onderwerpen gelden.

Lessen op het vlak van de “coconstructie”

- Het wordt benadrukt dat een Europees project in de vorm van een coconstructie uitvoeren erg positief is.

- Een coconstructie speelt zich af op verschillende vlakken. In het Vises-project gebeurt de coconstructie :

o Op grensoverschrijdend vlak : dit verplicht ons om eenvoudig te werk te gaan, tot de kern van de zaak door te dringen en toch de transversale elementen te behouden in de verschillende regio’s en landen ;

o Op vlak van de keuze van de evaluatievraag ;

o Op vlak van de outputs / resultaten : zowel voor het onderzoek als voor de ontwikkeling van het Vises-instrument en zijn fases ;

o Op vlak van het wederzijdse vertrouwen tussen actoren, onderzoekers en begeleiders van het Vises-project. Netwerken, bridging networks tussen verschillende niveaus is essentieel. De meningsverschillen overstijgen, die onvermijdelijk zijn in een samenwerking zoals Vises, leidt tot een gemeenschap die samen een sterke en belangrijke boodschap kan uitdragen die het project zelf te boven gaat.

==> Het Vises-project ontwikkelt een instrument, maar zet de SSE aan beide kanten van de grens daarenboven aan om met eenzelfde stem te spreken over het belang van de evaluatie van de maatschappelijke impact en om een politiek discours te consolideren.

- De elementen hieronder, die in workshop B besproken werden, kunnen als aanbevelingen dienen om in een coconstructieprocedure te slagen :

o Bereid de procedure goed voor ;

o Baseer je op een methodologie (ook al evolueert deze nog) ;

o Leg een kader vast (ook al evolueert dit nog) ;

o Laat je bijstaan door een externe en neutrale organisator ;

o Doe een beroep op een organisator die de groep kan bijsturen/toespreken ;

o Werk op basis van een vaststelling en leg een doelstelling vast (die vaak herzien wordt om ervoor te zorgen dat ze nog steeds voldoet aan de verwachtingen van de deelnemers) ;

o Wees transparant over de procedure en de resultaten ;

o Neem de tijd die nodig is ;

o Gebruik een ruimte die voldoende groot is ;

o Maak groepjes die idealiter uit 12 mensen bestaan.

Lessen op het vlak van de “onderzoek-actie”

- Een Europees project in de vorm van een “onderzoek-actie” uitvoeren, maakt een win-winsituatie alsook een evenwicht mogelijk tussen :

o Resultaten die voldoen aan de noden van de actoren op het terrein. Bij Vises staan de bedrijven centraal in het overleg ;

o Onderzoek waarvan de weerklank vertienvoudigd wordt. Het resultaat van Vises zal meer zijn dan de som van alle evaluatieprocedures en andere procedures in de bedrijven. Dat zal volgende resultaten opleveren :

- Tendenzen, gemeenschappelijke elementen, vergelijkingen ;

- De testbedrijven zullen een gezamenlijke strijd leveren die hun eigen belangen overstijgt. Dat is wat dit onderzoek onderscheidt van andere onderzoek-acties.

- Een gezamenlijke en gedeelde toe-eigening van de maatschappelijke impact om de dialoog tussen actoren uit de SSE en financiers te vergemakkelijken in een context die volop evolueert.

- De onderzoek-actie verandert zowel de bedrijven als het onderzoek :

o Het bedrijf :

§ De onderzoek-actie stelt de structurele elementen van de organisatie in vraag nog vooraleer van start gegaan wordt. Deze bestudering van de maatschappelijke impact van de organisatie maakt het mogelijk om naar de kern van haar vak terug te keren. Deze bestuderingsprocedure is daarenboven vaak belangrijker dan het behaalde resultaat ;

§ De onderzoek-actie bevraagt hoe de waarden in de praktijk worden omgezet ;

§  De onderzoek-actie kan als een uitdaging gezien worden : bedrijven staan opnieuw stil bij bepaalde zaken en nemen wat afstand ;

§ De onderzoek-actie leidt tot meer deskundigheid bij de bedrijven.

o Het onderzoek :

§ De onderzoekers kunnen hun theorieën en ideeën testen in de dagelijkse realiteit van de bedrijven ;

§ Een onderzoeker heeft in principe een objectievere positie dan een consultant. Daardoor is het voor hem mogelijk om vragen te stellen in het bedrijf die soms wat “gevaarlijker” zijn ;

§ Wat er op het terrein beleefd wordt, doet het onderzoek ook evolueren.

- Een aantal voorwaarden, die in workshop A besproken werden, bevorderen een goede onderzoek-actie :

o Betrek zo veel mogelijk stakeholders en geef hun een volwaardige plek (alle personen rond de tafel bevinden zich op hetzelfde niveau ; de hiërarchische niveaus mogen geen rol spelen) ;

o Informeer de deelnemers correct over de procedure waar ze aan willen deelnemen ;

o Zorg ervoor dat iedereen het project en de gebruikte woordenschat op dezelfde manier interpreteert (ook al evolueren de concepten) ;

o Schep een samenhorigheidsgevoel ;

o Evolueer samen ;

o Aanvaard om het spel mee te spelen en zelfkritisch te zijn ;

o Erken dat dit een procedure is met tegenslagen en dat de resultaten niet onmiddellijk zullen volgen ;

o Maak gebruik van methodes voor collectieve intelligentie om informatie te verzamelen ;

o Gun jezelf de tijd.

Lessen op vlak van de stakeholders

- De stakeholders betrekken bij een onderzoek-actieproject is voor iedereen verrijkend. Door samen te werken met de stakeholders, kunnen we beschrijven wat we doen, wie de organisatie is en wat haar voornaamste taak is. Deze werking maakt het onder meer mogelijk dat de voormalige werknemers de waarden van de organisatie doorgeven aan de nieuwe collega’s.

- Als we alle stakeholders van een organisatie wil betrekken, zullen de resultaten altijd onvolledig zijn aangezien het niet mogelijk is om alle impacts onder de aandacht te brengen. De verwachtingen op het vlak van de “communicatie van de resultaten” zullen dus erg verschillen naargelang we ons op het interne en/of externe richten.

- Bij een analyse van de maatschappelijke impact verschillen de belangen altijd naargelang van wie er rond de tafel zit. Maar deze overdenking maakt een coconstructie mogelijk, net als het ontstaan van gemeenschappelijke elementen.

Om resultaten te verkrijgen, is het zeer belangrijk om te weten :

o Wie er rond de tafel zit ;

o Wanneer de stakeholder bij de overdenking betrokken werd en waarom ;

o Welke stakeholder deze persoon vertegenwoordigd (begunstigde, financier, cliënt, enz.) ;

o Waarom de stakeholder deelneemt aan de procedure en welke verwachtingen hij heeft ;

en om :

o Afstand te nemen en zichzelf en het werk dat uitgevoerd wordt in vraag te stellen. Door afstand te nemen, kunnen we ons sneller bewust worden – zonder waardeoordeel – van de verwachtingen van de andere stakeholders. We kunnen op die manier ook vertrouwd raken met de procedure, onze a priori’s laten varen en helemaal deelnemen aan de procedure ;

o Zich tijdens deze evaluatieprocedure van de maatschappelijke impact te laten begeleiden door een derde.

Ø Het lijkt er dus op dat als men een succesvolle procedure wil ontwikkelen, er een kader moet voorzien worden dat aanzet tot reflectie, waarbij iedere deelnemer zijn motieven en verwachtingen heeft kunnen uiteenzetten.

Indien u dat wenst, kunt u opnieuw een kijkje nemen naar de presentaties van de sprekers (in het Frans) :

- Uiteenzetting over de maatschappelijke impact (Sybille Mertens)

- Update over het VISES-project (Laurence Duflou en Salomé Lenglet)

- Ervaringen van het bedrijf Andage (Thomas Breyer)

- Presentatie over het begrip “onderzoek-actie” (Tom Dedeurwaerdere)

- Ervaringen van Boutique des Sciences (Bertrand Bocquet)

Hier vindt u enkele foto’s van ons evenement

Wij hopen u binnenkort opnieuw te ontmoeten.

Met vriendelijke Vises-groeten,

Het Vises-projectteam